Vibrio - Kẻ Thù Giấu Mặt Đang Tàn Phá Ao Tôm
A. Vi Khuẩn Vibrio Là Gì?
Vi khuẩn Vibrio là nhóm vi khuẩn gây bệnh sống trong môi trường nước và thường tấn công tôm thẻ chân trắng. Một số loài phổ biến bao gồm:
Vibrio harveyi
Vibrio vulnificus
Vibrio anguillarum
Vibrio alginolyticus
Vibrio parahaemolyticus
Vibrio fluvialis
“Vi khuẩn Vibrio thuộc nhóm vi khuẩn cơ hội, tức là chúng tồn tại trong môi trường nuôi ở trạng thái bình thường nhưng có thể chuyển từ sinh vật hoại sinh sang gây bệnh khi điều kiện thuận lợi. Sự bùng phát của vi khuẩn này sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi mật độ tôm cao và điều kiện môi trường không thuận lợi.” (Tjahjadi, 1994 trong Sazali, 2008)
B. Bệnh Vibriosis Ở Tôm Là Gì?
Bệnh vibriosis ở tôm là một căn bệnh nguy hiểm do vi khuẩn gram âm Vibrio sp. gây ra, phổ biến là Vibrio parahaemolyticus và Vibrio alginolyticus. Ở giai đoạn ấu trùng và tôm giống, căn bệnh này có thể gây tỷ lệ chết lên đến 100%.
Bệnh thường ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của tôm, đặc biệt là tuyến gan tụy và dạ dày. Vi khuẩn Vibrio có thể được phát hiện bằng cách phân lập mẫu từ tôm bệnh và nuôi cấy trên môi trường thạch chọn lọc dành riêng cho Vibrio, điển hình là thạch TCBS (Sazali, 2008).
C. Triệu Chứng Khi Tôm Nhiễm Vibrio
Tôm bị nhiễm vi khuẩn Vibrio thường có sự thay đổi về hành vi và biểu hiện bệnh lý. Một số dấu hiệu bao gồm:
Tôm giảm ăn: Khi bị nhiễm Vibrio, tôm sẽ chán ăn, để lại lượng thức ăn thừa nhiều trên sàng ăn.
Tôm yếu, bơi lờ đờ: Tôm bị nhiễm bệnh có xu hướng bơi yếu, bơi ngang, hoặc trồi lên mặt nước.
Tôm có màu nhạt: Tôm bị Vibrio tấn công thường có màu sắc nhợt nhạt do mô cơ bị tổn thương.
Tôm phát sáng trong bóng tối: Đây là dấu hiệu đặc trưng khi tôm bị nhiễm Vibrio harveyi. Khi ở môi trường tối, cơ thể tôm sẽ phát sáng.
D. Các Bệnh Do Vi Khuẩn Vibrio Gây Ra
Ngoài các triệu chứng trên, tôm mắc bệnh do Vibrio còn có những biểu hiện đặc trưng khác. Hai căn bệnh nguy hiểm nhất liên quan đến Vibrio bao gồm:
1. Bệnh Phân Trắng (White Feces Disease - WFD)
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus có thể gây ra bệnh phân trắng ở tôm. Dấu hiệu đặc trưng là phân trắng nổi trên mặt nước ao. Phân này là kết quả của mô tiêu hóa bị tổn thương, phân hủy và kết tụ lại trong đường ruột tôm.
Ban đầu, bệnh này bị nhầm lẫn với sự xuất hiện của ký sinh trùng Gregarine. Tuy nhiên, các nghiên cứu sau đó cho thấy có mối liên hệ chặt chẽ giữa bệnh phân trắng và vi khuẩn Vibrio. Ngoài ra, sự bùng phát của tảo lam (Blue Green Algae - BGA) cũng có thể kích thích sự xuất hiện của bệnh do độc tố hepatotoxin từ tảo làm tổn thương tuyến gan tụy của tôm.
Tôm bị stress sẽ dễ mắc bệnh hơn, trong đó chất lượng nước suy giảm là một trong những nguyên nhân chính gây stress. Vì vậy, cần duy trì chất lượng nước tốt để ngăn chặn sự bùng phát của tảo lam và bảo vệ tôm khỏi các tác nhân gây bệnh.
2. Bệnh Hoại Tử Gan Tụy Cấp Tính (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease - AHPND)
Trong điều kiện nghiêm trọng, AHPND có thể gây chết tôm ngay từ đầu vụ, khoảng ngày 35-45 sau khi thả nuôi. Hiện nay, có trường hợp tôm chết trước 30 ngày, với tỷ lệ tử vong lên đến 40-100% chỉ trong 4 ngày.
Khi bị AHPND, tuyến gan tụy của tôm sẽ teo nhỏ, ruột rỗng, và xuất hiện tình trạng hoại tử. Early Mortality Syndrome (EMS) là thuật ngữ thường đi kèm với AHPND, nhưng thực chất EMS không phải là một bệnh mà là một dạng biểu hiện kỹ thuật của AHPND. Nguyên nhân chính gây ra EMS là vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus (Zorriehzahra & Banaederakhshan, 2015).
Tôm bị EMS thường chết sớm ngay trong giai đoạn 10-30 ngày sau khi thả, với tỷ lệ chết có thể lên đến 100%. Dịch bệnh này bùng phát mạnh khi nhiệt độ nước cao và đã lan rộng từ Trung Quốc sang nhiều nước châu Á từ năm 2009.
Ngoài dấu hiệu phân trắng, bệnh này còn có các triệu chứng như tuyến gan tụy teo nhỏ, ruột rỗng, giảm ăn, chậm lớn. Để xác nhận bệnh, người nuôi cần mang mẫu tôm và trầm tích ao đến phòng thí nghiệm để kiểm tra.
E. Cách Phòng Ngừa Vi Khuẩn Vibrio Trong Ao Nuôi
Sau khi hiểu về vi khuẩn Vibrio và triệu chứng bệnh, người nuôi cần thực hiện các biện pháp phòng tránh để hạn chế sự phát triển của chúng trong ao. Một số giải pháp bao gồm:
1. Duy trì chất lượng nước ổn định
Chất lượng nước dao động thất thường có thể làm tôm stress và dễ nhiễm bệnh. Cần duy trì các thông số môi trường ổn định để tạo điều kiện tối ưu cho tôm phát triển.
2. Sử dụng giống tôm chất lượng cao
Chọn giống tôm khỏe mạnh, có chứng nhận SPF (Specific Pathogen Free) để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
3. Áp dụng vệ sinh ao nuôi đúng cách
Đây là một phần của quy trình an toàn sinh học (biosecurity), giúp ngăn chặn vi khuẩn Vibrio xâm nhập vào khu vực nuôi. Người nuôi cần giữ vệ sinh cho ao, dụng cụ và trang thiết bị.
4. Kiểm soát hệ thống giao tiếp quorum sensing
Quorum sensing là hệ thống giao tiếp giữa vi khuẩn Vibrio, giúp chúng kích hoạt gen gây bệnh. Kiểm soát quá trình này có thể hạn chế khả năng gây bệnh của vi khuẩn.
5. Sử dụng chế phẩm sinh học (probiotics)
Probiotics giúp phân hủy chất hữu cơ thành các hợp chất đơn giản, từ đó hạn chế sự phát triển của vi khuẩn Vibrio và ngăn ngừa dịch bệnh.
Kết Luận
Vi khuẩn Vibrio là tác nhân gây bệnh cơ hội thường gặp trong nuôi tôm. Hai bệnh phổ biến do Vibrio gây ra là AHPND và WFD. Để phòng ngừa Vibrio, người nuôi cần:
Duy trì chất lượng nước ổn định
Chọn giống tôm SPF
Áp dụng vệ sinh ao nuôi
Kiểm soát quorum sensing
Sử dụng probiotics
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Kiểm soát Vibrio hiệu quả sẽ giúp người nuôi giảm rủi ro và tối ưu hiệu quả sản xuất.
Nguồn: jala.tech
Liên hệ AQUA MINA để được tư vấn, cung cấp Ao tròn nổi, bồn nước nuôi cá và trang thiết bị thủy sản nhằm phục vụ sản xuất nông nghiệp hiệu quả.
- Địa chỉ: 685 Quốc Lộ 1A, P. Bình Hưng Hòa, Q.Bình Tân, Tp HCM
- Điện thoại: 1800 6071 (Tổng đài miễn cước )
- Email: sales@aquamina.com.vn hoặc oversea@aquamina.com.vn
- Đại lý của Aqua Mina tại Nhật Bản: Công ty REX INDUSTRIES CO.,LTD
- Địa chỉ: 1-9-3 Hishiya-Higashi, Higashi-Osaka 578-0948 JAPAN
- Email: kimakubo@rexind.co.jp
- Điện thoại: +81-(0)72-961-9893
- Website: www.rexind.co.jp/e/
CHÚNG TÔI LÀM VIỆC VÌ THÀNH CÔNG CỦA BẠN!
Ngày đăng : 31/03/2025
1069 Lượt xem
Bài viết khác
Bí Quyết Giúp Tôm Phát Triển Hay Nguy Cơ Tiềm Ẩn Nhờ Lấy Mẫu Định Kỳ Trong Ao Nuôi
Nên Chọn Thu Hoạch Từng Phần Hay Toàn Bộ Trong Ao Nuôi Tôm
Quá Trình Phát Triển Của Tôm Thẻ Chân Trắng Từ Ấu Trùng Đến Trưởng Thành
Độ Mặn: Yếu Tố Sống Còn Ổn Định Trong Nuôi Tôm
Sự Quan Trọng Của Vitamin Cho Sự Phát Triển Của Tôm Thẻ Chân Trắng
Kiểm Soát Và Loại Bỏ Rêu Hiệu Quả Trong Ao Nuôi Tôm
Nuôi Tôm: Động Lực Phát Triển Kinh Tế và Bảo Vệ Môi Trường
Dinh Dưỡng Cho Tôm Thẻ Chân Trắng: Chìa Khóa Để Tăng Trưởng Vượt Trội
5 Mẹo Quản Lý Ao Nuôi Tôm Thẻ Chân Trắng
Cấu trúc cơ thể tôm thẻ chân trắng: Bí mật của sự thích nghi và phát triển
Tận Dụng Lá Đu Đủ Để Cải Thiện Tăng Trưởng Và Chống Bệnh Cho Tôm Thẻ Chân Trắng
VAI TRÒ CỦA THỨC ĂN KHỞI ĐẦU TRONG TÌNH HÌNH NUÔI TÔM NHIỀU DỊCH BỆNH HIỆN NAY
.jpg)